تنقيه چيست؟ آيا تنقيه در زايمان طبيعي بي خطر است؟
انما يا تنقيه چيست؟
براي حل مشكل جمع شدن مدفوع در قسمت انتهايي روده از روشي به نام انماي تخليه اي (تنقيه) استفاده مي شود، و معمولاً بيشتر اوقات براي درمان يبوست شديد استفاده مي شود. با استفاده از اين روش مواد دفعي بدن از راست روده خارج شوند، و زماني از اين روش استفاده مي شود، كه فرد نمي تواند مواد زائد بدن خود را دفع كند. كيت هاي تنقيه براي انجام تنقيه در منزل در داروخانه ها موجود است، اما شخص قبل از انجام آن در منزل جهت جلوگيري از به وجود آمدن آسيب هاي احتمالي حتماً بايد با پزشك مشورت كنيد.
از ديگر انواع تنقيه جهت تميز كردن كولون (روده بزرگ) استفاده مي شود. هم چنين براي تشخيص بهتر سرطان كولون و پوليپ ها به كمك كولونوسكوپي، بايد اين نواحي بدن عاري از مدفوع باشد. زماني كه علائم بعد از انجام دادن تنقيه بيشتر شد، حتماً با پزشك معالج خود صحبت كنيد. پس توجه داشته باشيد، كه انجام تنقيه در منزل براي افراد بيمار و سالمند امري بسيار مهم و حياطي مي باشد.
كاربرد انما
با توجه به اين كه يبوست يكي از مشكلات شايع گوارشي مي باشد، و معمولاً و زماني اتفاق مي افتد، كه كولون قادر به دفع مدفوع از مقعد نباشد. شخصي كه به اين وضعيت دچار شده است، معمولاً در طول هفته سه و يا كمتر از سه بار عمل تخليه و دفع مدفوع را انجام مي دهند. يبوست خفيف اغلب زماني رخ مي دهد، كه به طور منظم فيبر يا آب كافي مصرف نكنيد. با قرار دادن ورزش در برنامه ي روزانه زندگي خود مي تواند به پيشگيري از يبوست كمك كند.
از انما براي شست و شوي روده ي كوچك استفاده مي شود، ولي استفاده از اين روش به عنوان آخرين راهكار براي درمان يبوست توصيه مي شود. اگر رژيم غذايي و ورزش براي عملكرد منظم دستگاه گوارش كافي نباشد، پزشك قبل از انجام انما استفاده از مسهل را پيشنهاد مي كند. در برخي موارد شب قبل از انجام انما فرد بايد از مسهل استفاده كند، تا به دفع مدفوع كمك شود. همچنين مي توان قبل از معاينه ي كولون از روش انما استفاده كرد. پزشك قبل از عكسبرداري با اشعه ي ايكس از كولون جهت تشخيص پوليپ انما تجويز مي كند، تا تصوير واضح تر باشد. اين روش قبل از كولونوسكوپي هم انجام مي شود.
انواع تنقيه در منزل كرج
رايج ترين انواع تنقيه عبارتند از:
تنقيه پاك كننده
استفاده از اين روش تنقيه بر پايه آب مي باشد، و شامل عمليات تزريق آب داخل ركتوم براي مدت زمان كوتاهي مي باشد، تا بتوانند روده ي بزرگ را به طور كامل شست و شو دهند. بعد از شست و شوي داخل ركتوم بدن بيمار ظرف مدت چند دقيقه مدفوع را آزاد يا دفع مي كند.
انواع تنقيه پاك كننده
تنقيه با حجم زياد
با استفاده از اين روش مي توانيد بخش بزرگي از روده بزرگ را تميز كنيد. مقدار مايع مورد استفاده در اين نوع 500 الي 1000 ميلي ليتر است. ممكن است، پزشكان از بيمار بخواهد كه مايع را براي مدت طولاني در دهانه مقعد خود نگه دارد، تا مدفوع آن كاملاً آزاد شود.
تنقيه با حجم كم
از اين روش براي تميز كردن قسمت پايين روده بزرگ استفاده مي شود. در اين حالت مقدار مايع مصرفي كمتر از 500 ميلي ليتر است، و معمولاً به افرادي كه از قسمت بالاي روده بزرگ يبوست ندارند، توصيه مي شود.
تنقيه نگهدارنده روغن
استفاده از اين روش به افرادي توصيه مي شود، كه مدفوع آن ها بسيار سفت شده است، و بهترين روش تنقيه براي يبوست مي باشد. تنقيه احتباس روغن مدفوع را نرم مي كند. تنقيه هاي مورد استفاده در اين فرآيند معمولاً حاوي محلولي 90 الي 120 ميلي ليتري هستند. ممكن است پزشك از بيمار بخواهد كه محلول را حداقل به مدت يك ساعت در ركتوم خود نگه دارد، تا نتايج بهتري حاصل شود.
تنقيه با جريان برگشتي (هريس فلاش)
از اين روش براي افرادي كه به خاطر گاز روده مشكل دفع مدفوع دارند، انجام مي شود. در اين روش از حجم سيال زيادي استفاده مي شود، كه در فواصل 100 الي 200 ميلي ليتر تزريق مي شود. سپس مايع همراه با گاز روده بيرون كشيده مي شود. اين عمل 3 تا 5 بار براي بيمار تكرار مي شود، تا گاز به طور كامل خارج شود.
تنقيه خنك كننده
زماني كه دماي بدن بيمار بسيار بالا باشد، پزشك ممكن است، از يك تنقيه خنك كننده براي پايين آوردن دماي بدن بيمار استفاده شود.
تزريق ركتال دارو
براي قرار دادن داروها در روده بزرگ هم مي توان از تنقيه استفاده كرد. تنقيه مخاط روده را تسكين مي دهد، و داروها الكتروليت ها را متعادل كرده، و با عفونت ها مبارزه مي كنند. اين روش بعد از پاكسازي تنقيه انجام مي شود.
موارد استفاده از تنقيه در منزل
وجود درد در ناحيه شكمي
خون ريزي از مقعد
به وجود آمدن تغييراتي در عادت هاي روده اي
كاهش وزن بدون علت منطقي
اسهال مزمن
يبوست مزمن
قبل از انجام تنقيه در منزل بايد چه كارهايي انجام دهيم؟
توجه داشته باشيد، كه روز قبل از انجام اين كار فقط مايعات و آب مصرف كنيد.
شب قبل از تنقيه بايد ناشتا بخوابيد.
از قرص يا داروي پودري بايد استفاده كنيد.
در صورتي كه قصد داريد، اين روش را براي كودك يا سالمند استفاده كنيد، مركز سلامت نوين ارائه دهنده ي خدمات تنقيه در منزل كرج توسط پرستاران باتجربه و ماهر مي باشد.
با توجه به اين كه انجام تنقيه براي افراد بيمار و سالمند بسيار مهم و حياتي مي باشد، به همين خاطر بايد در منزل تحت مراقبت قرار بگيرند، چون ممكن است، ممكن است، دچار مشكلاتي شوند، كه نياز به انجام تنقيه داشته باشند. پرستار سالمند در منزل به راحتي مي تواند اين خدمات را براي آن ها ارائه دهد.
لوازم مورد نياز براي انجام تنقيه در منزل
دستكش يكبار مصرف
ظرف انما
1000-750 سي سي بالغين
700-500 سن دبستاني
500-300 سي سي سن كودكستاني
250-150 نوزادان
لوله و كلمپ
لوله ركتال مناسب (براي بزرگسالان از شماره 30-22 و اطفال و كودكان 18-12)
محلول گرم مناسب
پوشش ضد آب
كيت تنقيه
تنقيه توسط پرستاران و يا خود فرد در خانه قابل اجرا مي باشد. شما مي توانيد كيت تنقيه را از از داروخانه ها تهيه كنيد. براي اين كه بتوانيد بهترين نوع آن را انتخاب كنيد، مي توانيد از خدمات ويزيت پزشك در منزل استفاده كنيد.
كيت تنقيه شامل كيسه اي مشابه كيسه ي آب گرم مي باشد، كه به آن لوله يا يك نازل متصل است. كيسه حاوي روغن و يا ملين است.
نحوه ي استفاده از كيت تنقيه
كيت تنقيه به راحتي در منزل قابل استفاده است. فقط كافيست، كه فرد شانه و بازوهاي انعطاف پذيري داشته، و بتواند دست خود را به پشت خود برساند.
ولي در هنگام انجام اين روش خطراتي هم وجود دارد.
استفاده از مقدار زيادي مايعات
در اين مورد بدن ممكن است، مقداري از مايعات مصرفي را در خود نگه داشته، و بعد بدون اين كه فرد اختياري داشته باشد، آن را تخليه كند.
كشيدگي روده ها
كشيدگي روده ها احتمال سوراخ شدن دستگاه گوارش را بالا مي برد. در اين شرايط لايه پوشاننده ي روده بزرگ دچار پارگي مي شود. در اين شرايط امكان نشت محتويات روده بزرگ درون بدن و ايجاد عفونت وجود دارد.
استفاده از مايعات خيلي سرد و يا خيلي گرم
استفاده از اين نوع مايعات مي توانيد باعث ايجاد درد و احساس ناراحتي خواهد شد. محلول مورد استفاده در تنقيه بايد به دماي محيط رسيده باشد. حتماً قبل از انجام تنقيه نكاتي كه بر روي كيت درج شده است، را با دقت مطالعه كنيد، و از يك كيت چندين بار و مكرر نبايد استفاده كرد. هر كيت تنقيه ويژگي هاي خاص خود را دارد. حتماً راهنماي استفاده از آن را با دقت مطالعه كنيد. حتماً زمان كافي را براي انجام تنقيه و استراحت پس از آن اختصاص دهيد. پزشكان استحمام يك ساعت بعد از انجام اين روش را توصيه مي كنند.
استفاده از اين روش ممكن است، باعث احساس ناخوشايندي در فرد شود، اما به هيچ وجه نبايد فرايندي دردناك باشد. اگر در هنگام انجام آن دردي احساس كرديد، حتماً به سرعت با پزشك خود مشورت كنيد، و از كادر درماني كمك بگيريد. استفاده از وازلين تا حد زيادي احياي ناخوشايند ناشي از ورود لوله تنقيه به راست روده را تسكين خواهد داد.
آموزش تنقيه در منزل
تنقيه يكي از روش هايي است، كه افراد با مشورت پزشك مي تواند در منزل نيز آن را انجام دهد. توجه به اين نكته ضروري است، كه حتماً براي انجام تنقيه با پزشك متخصص در ارتباط باشيد، چون از طرفي لزوم استفاده و همچنين تعداد دفعات اين روش ممكن است، باعث بروز آسيب و عوارض شود.
زماني كه شخص دچار يبوست شديد شود، تخليه ي روده انجام نمي شود، و تنقيه به عنوان يكي از راهكارهاي مناسب خواهد بود. وجود درد در شكم، بروز تغييراتي در رفتار روده و خون ريزي از ديگر مواردي است، كه تنقيه مي تواند به عنوان راه حل مناسب مورد استفاده قرار گيرد.
ممكن است، اين سوال براي شما بيايد، كه چگونه مي توانيد تنقيه كنيم، يا حتي چگونه در خانه تنقيه كنيم؟ براي پاسخ به اين سوال بايد گفت، كه به طور معمول هر فردي كه انعطاف كافي در بازوها و شانه هاي خود دارد، تا بتواند آن ها را به پشت سر خود برساند، بايد بتواند در خانه از تنقيه استفاده كند. بنابراين افراد مي توانند طبق مراحل و رعايت روش درست تنقيه، اين كار را در منزل انجام دهند. فقط توجه داشته باشيد، كه براي تنقيه در خانه بايد كيت تنقيه را از يك داروخانه معتبر خريداري كنيد، و از مصرف كيت هاي خانگي خودداري كرد.
روش انجام تنقيه در منزل
توجه داشته باشيد، كه روز قبل از انجام اين كار فقط مايعات و آب مصرف كنيد.
حتماً بايد براي انجام اين روش ناشتا باشيد.
دستور العمل هاي مربوط به آماده سازي و استفاده از كيت هاي تنقيه و نكات نوشته شده بر روي كيت ها را مطالعه كنيد.
وسايل مورد نياز را با دقت استريل و ضد عفوني كنيد.
حوله تميز و بهداشتي در دسترس خود داشته باشيد.
قبل از انجام تنقيه براي كاهش فشار به روده، مثانه خود را تخليه كنيد.
دستان خود قبل از انجام تنقيه بشوييد.
مكاني مناسب و آرام جهت دراز كشيدن انتخاب كنيد. در صورتي كه سرويس بهداشتي و يا حمام امكان اين كار را فراهم كنيد. گزينه مناسب تري هستند.
حوله اي تميز را روي محل مورد نظر پهن كرده، و بر روي آن دراز بكشيد. چنان چه دست چپ هستيد، بهتر است، بر پهلوي راست خود دراز بكشيد و بالعكس.
همه ي لوازم مورد نياز را يك جا و نزديك به خود جمع آوري كنيد. موارد مورد نياز شامل هر نوع محلول براي تنقيه، كيسه تنقيه، كاتتر سيليكوني با بالون، دو سرنگ سرسره، سرنگ سر كاتتر، حوله و روان كننده است. اغلب پزشك يا متصدي داروخانه به شما خواهد گفت كه بايد چه مقدار محلول استفاده كنيد.
از كمي روغن براي چرب كردن مقعد و همچنين شلنگ تنقيه استفاده كنيد.
زانوي بالايي خود را به سمت قفسه سينه خم كرده، و سرپوش تنقيه را آماده كنيد.
هوا را در يك سرنگ سرسره بريزيد، و آن را به بالون روي كاتتر وصل كنيد. پيستون را فشار دهيد، تا بادكنك باد شود، و سپس آن را به عقب بكشيد، تا بادكنك خالي شود.
لوله را روي كيسه تنقيه قرار دهيد.
مقدار مشخص شده، محلول را داخل كيسه بريزيد.
گيره را باز كرده، و بگذاريد، چند قطره مايع از آن خارج شود.
حالا محفظه قطره را فشار دهيد، تا مايع محلول لوله را تا نيمه پر كند.
اكنون بايد روي زانوهاي خود دراز بكشيد، و دست خود را روي بالش قرار داده، و باسن خود را بالا نگه داريد.
اگر در حال تزريق تنقيه به كودك خود يا شخص ديگري هستيد، از او بخواهيد در همان حالت دراز بكشد.
از روان كننده در انتهاي بالون كاتتر استفاده كنيد.
به آرامي انتهاي بالون كاتتر را به مدت 4 تا 5 اينچ در ركتوم قرار دهيد. به آرامي سر نازل را وارد مقعد كنيد. دقت داشته باشيد، ورود سرشلنگ نبايد بيشتر از 10 سانتي متر باشد.
بعد 20 تا 30 ميلي ليتر هوا را در سرنگ پر كنيد، و آن را به درگاه كاتتر وصل كنيد. با فشار دادن پيستون بالون را منفجر كنيد.
كاتتر را به آرامي كشيده و جهت جلوگيري از نشت تنقيه كاتتر را با دستان آرام بكشيد.
كاتتر را به كيسه تنقيه وصل كنيد.
حالا گيره لوله را باز كرده، و اجازه دهيد، تنقيه به مدت 5 تا 10 دقيقه جريان يابد. مي توانيد گيره را كمي ببنديد، تا جريان تنقيه كند شود.
مايع را به مدت 5 تا 10 دقيقه نگه داريد.
لوله مايع را از كاتتر جدا نكنيد.
حالا با عجله به دستشويي برويد، و اجازه دهيد، هوا از بالون خارج شود. سرنگ ديگر را به درگاه كاتتر وصل كرده، و پيستون را به عقب بكشيد. اجازه دهيد، كاتتر خارج شود.
45 دقيقه صبر كنيد، تا مدفوع دفع شود.
بعد از اتمام كيسه را با آب و كاتتر را از طريق سرنگ سر كاتتر پر از آب صابون تميز كنيد.
فوايد انجام تنقيه
كمك به كاهش وزن
خارج كردن مواد سمي از بدن
بهبود وضعيت سلامتي پوست
بهبود دستگاه ايمني
بهبود فشار خون
بهبود سطح انرژي بدن
عوارض تنقيه چيست؟
به هم خوردن تعادل طبيعي بدن
استفاده از اين روش ممكن است، سبب به هم خوردن تعادل باكتري هاي طبيعي روده و الكتروليت هاي بدن شود. انجام تنقيه براي آماده سازي فرد براي انجام درمان هاي پزشكي مانند جراحي بر باكتري هاي طبيعي دستگاه گوارش تأثير مي گذارد، با اين همه اين اثر گذاري موقتي است. زماني كه تنقيه در دو نوبت و با دو مقدار مختلف انجام شود، اثري روي تعادل ميكروارگانيسم هاي طبيعي بدن نخواهد گذاشت. اختلال و عدم تعادل الكتروليت ها هم در انواع مختلفي از تنقيه مانند تنقيه با مقدار زيادي كف صابون و روش هاي حاوي مواد معدني ديده شده است.
تنقيه با نمك اپسوم يا نمك حمام يا منيزيم سولفات به خاطر اوردوز ناشي از منيزيم ممكن است، باعث مرگ شخص شود. يك مورد ديگر از مرگ مردان مسن تر كه دوبار تنقيه با سديم فسفات را انجام داده اند، حكايت دارد. در اين موارد اختلال شديد مقدار الكتروليت ها در بدن باعث مرگ شده است. از سمت ديگر استفاده ي بيش از حد از تنقيه جهت خالي كردن روده باعث از دست رفتن آب بدن شديد شده كه مي تواند كشنده باشد.
آسيب رساندن محلول هاي تنقيه به روده
با توجه به اين كه آبليمو، سركه سيب و قهوه بسيار اسيدي مي باشد، و موثر بودن و يا بي خطر بودن استفاده از آن ها در تنقيه بسيار كم است. ساختار اسيدي اين مواد باعث آسيب روده، سوختگي مقعد، التهاب، عفونت و حتي مرگ مي شود. التهاب روده، اسهال خوني، استفراغ و مشكلات بلند مدت در كودكاني كه با هيدروژن پر اكسيد اسيدي تنقيه شده اند، ديده شده است.
استفاده از گياهان دارويي براي تنقيه در برخي افراد باعث خونريزي داخلي روده مي شود. در اين موارد بايد پيوند خون انجام شده، و بخشي از روده از بدن خارج شود.
خطر عفونت و آسيب بر اثر وسايل آلوده و يا استفاده ي نادرست از آن ها
اگر مي خواهيد تنقيه در منزل انجام دهيد، بايد قبل از انجام كار از تميز بودن و استريل بودن آن ها مطمئن شويد. استريل بودن وسايل هر گونه ميكروب را از روي وسايل پاك مي كند. هم چنين استفاده ي نادرست از ابزار تنقيه باعث آسيب فيزيكي به مقعد، راست روده و كولون مي شود. و اجراي مكرر تنقيه مي تواند به سوراخ شدن روده منجر شود، كه فرد را در معرض خطر عفونت اندام هاي داخلي قرار خواهد داد.
كيت هاي استريل تنقيه كه شامل يك كيسه، لوله، محلول و گاهي اوقات يك لامپ مي باشد، در داروخانه ها موجود است. طرز استفاده كيت روي آن نوشته شده، حتماً قبل از انجام اين روش نكات مهم نوشته شده بر روي كيت را بخوانيد.
در چه مواردي نبايد تنقيه انجام شود؟
تنقيه فقط بايد در موارد درماني انجام شود. حتماً كيت تنقيه را از داروخانه هاي مجاز خريداري كنيد. به هيچ عنوان استفاده از كيت هاي دست ساز خانگي را به شما توصيه نمي كنيم. به هيچ عنوان نبايد از اين روش به صورت مداوم براي درمان يبوست استفاده كرد، چون كه ممكن است، خطراتي براي سلامتي شخص به دنبال داشته باشد. حتي امكان وابستگي بدن به تنقيه براي دفع مدفوع و ضعيف شدن ماهيچه هاي روده به مرور زمان وجود دارد.
با گذشت زمان بدن قادر به دفع مدفوع به صورت طبيعي نخواهد بود، و در برخي موارد تنقيه باعث بي اختياري در دفع خواهد شد. زماني كه شخص مكرراً به يبوست مبتلا مي شود، حتماً بايد به پزشك مراجعه كند، و دلايل بروز آن بررسي شود. پزشك توصيه هايي در مورد تغيير سبك زندگي و يا نوع تغذيه به شخص خواهد كرد.
افرادي كه به خاطر بيماري هايي مانند سرطان خون داراي سيستم ايمني در معرض خطر هستند، نبايد از اين روش استفاده كنند، چون كه احتمال ورود باكتري ها به بدن وجود دارد، و اين افراد به خاطر ضعف سيستم ايمني به صورت كامل قادر به مبارزه با عفونت ها نيستند. افراد مبتلا به افتادگي راست روده كه در آن پايين ترين بخش روده از بدن بيرون افتاده است، نبايد از تنقيه استفاده كنند. اگر فرد به بواسير مبتلا است، براي جلوگيري از افزايش احساس ناراحتي بايد بسيار مراقب باشد.
زماني كه فرد به تازگي جراحي روده بزرگ انجام داده، و يا دچار انسداد روده بوده است، نبايد به هيچ عنوان از تنقيه استفاده كند، چرا كه در اين شرايط امكان سوراخ شدن لوله گوارشي وجود دارد.
موارد جايگزين تنقيه
اگر مي خواهيد از تنقيه براي خالي كردن و تميز كردن سيستم گوارشي خود استفاده كنيد، بهتر است، بدانيد كه راه هاي كم خطرتري هم وجود دارد، كه در ادامه به آن ها اشاره مي كنيم.
نوشيدن قهوه كافئين دار
نوشيدن آب به مقدار كافي و هيدراته باقي نگاه داشتن بدن
انجام ورزش هاي روزانه (پياده روي، دويدن، دوچرخه سواري و ايروبيك)
مصرف داروهاي ملين مانند منيزيم
خوردن بيش تر مواد حاوي فيبر مانند ميوه ها، سبزي ها، غلات كامل، خشكبار و آجيل ها و دانه هاي خوراكي
اگر از يبوست مزمن و شديد رنج مي بريد، حتماً قبل از انجام تنقيه با پزشك مشورت كنيد. پزشك معالج مي تواند با بررسي عوامل مختلف تصميم بگيرد، كه آيا اين روش درماني براي فرد مناسب و بي خطر است، يا نه.
آيا تنقيه در بارداري ضرر دارد؟
استفاده از تنقيه پيش از زايمان ديگر به افراد توصيه نمي شود، چون اين روش يك روش تهاجمي مي باشد، و براي يك زن در حال زايمان فايده اي نخواهد داشت. بنابراين مي توان گفت كه تنقيه براي زن باردار و به طور كل تنقيه در بارداري روش مناسبي نمي باشد.
آيا تنقيه باعث لاغري مي شود؟
بعضي از پزشكان متعقدند، كه تنقيه مي تواند به كاهش وزن افراد كمك كند. آن ها معتقدند كه تنقيه مي تواند سموم و فلزات سنگين را از بدن بيمار حذف كرده، و سطح پوست، ايمني، فشار خون و انرژي فرد را بهبود بخشد.
خريد دستگاه تنقيه از داروخانه
كيت هاي تنقيه كه مي توانيد آن ها را از داروخانه ها خريداري كنيد، به راحتي در خانه استفاده مي شوند، و احتياج به مهارت خاصي ندارند. با عمل در زمان كوتاه مخصوصاً در افرادي كه مشكل يبوست دارند، تسكين مي يابد، ولي نبايد آن را به عنوان يك درمان يا راهكار براي يبوست در نظر گرفت. اگر از يبوست رنج مي بريد، با داشتن يك رژيم غذايي مي توانيد از به وجود آمدن اين مشكل جلوگيري كنيد. هم چنين آب فراوان بنوشيد، و غذاهاي مايع مصرف كنيد. حتي اگر سابقه جراحي روده بزرگ داريد، يا بيماري اي داريد، كه باعث تضعيف سيستم ايمني شما مي شود، هرگز بدون تاييد پزشك از تنقيه استفاده نكنيد. تنقيه آب و صابون، تنقيه آبليمو و... به دستور العمل هاي تنقيه خانگي كه گفته مي شود، طبيعي هستند، در صورت تاييد پزشك مي توانيد استفاده كنيد.
برچسب: عوارض تنقيه چيست؟،
ادامه مطلب
